Alles wat je wil weten over het broeikaseffect

Broeikasgassen doen de laatste tijd een alarmbel bij mensen rinkelen. Dat is niet helemaal terecht, want we hebben broeikasgassen nodig in de atmosfeer. Deze gassen zorgen voor een natuurlijke verwarming van de aarde door het vasthouden van de warmte van de zon. Zonder deze gassen zou het op aarde veel kouder zijn. Denk aan een temperatuur van circa -18 graden Celsius. De natuurlijke verwarming van de aarde door broeikasgassen noemt men het broeikaseffect.

Wat is het broeikaseffect en wat is er veranderd?

De laatste 250 jaar, sinds de Industriële Revolutie, zijn er door de invloed van de mensen veel meer broeikasgassen in de atmosfeer terecht gekomen dan vroeger. Die broeikasgassen houden meer warmte vast dan noodzakelijk is voor de natuurlijke verwarming van de aarde. We gebruiken enorm veel fossiele brandstoffen voor fabrieken, vervoer, verwarming van ons huis en energiecentrales.

Door de verbranding van fossiele brandstoffen ontstaat er koolstofdioxide. Tegelijkertijd kappen we bomen om plaats te maken voor fabrieken en huizen, waardoor de grote hoeveelheid CO² in de lucht niet meer door de bomen opgenomen kunnen worden. Hierdoor zit er wel veertig procent meer koolstofdioxide in de lucht dan 2.5 eeuw geleden. Hierdoor stijgen de laatste 140 jaar de temperaturen drastisch, waardoor wetenschappers spreken over een versterkt broeikaseffect. Andere belangrijke broeikasgassen, die bijdragen aan het versterkte broeikaseffect, zijn: methaan, lachgas, waterdamp en fluorgassen.

Welke broeikasgassen zijn er? 

Er zijn verschillende broeikasgassen waar we mee te maken hebben. We hebben ze hieronder voor je uiteengezet: 

CO² 

Koolstofdioxide wordt ook wel koolzuurgas genoemd en het wordt gevormd uit de verbranding van fossiele brandstoffen en de verandering van landgebruik. In vroege tijdperken is koolstofdioxide vastgelegd in plantaardig materiaal, zoals bomen en andere organismen. Door verharding zijn dit in de loop der tijd fossiele brandstoffen geworden, zoals aardgas, aardolie en steenkolen.

Bij de verbranding van deze fossiele brandstoffen komt CO² weer vrij in de atmosfeer. Ook de verandering van landgebruik zorgt voor de emissie van koolstofdioxide. Er vindt ontbossing plaats, terwijl bomen en planten juist CO² uit de lucht halen. Tevens komt CO² dat reeds is opgeslagen in bomen en planten weer vrij. Ook veengronden die drooggelegd worden of droogvallen, stoten CO² de lucht in.

Methaan 

Methaan komt vrij bij veeteelt. Koeien, schapen en geiten produceren methaan bij het verteren van hun voedsel. Die methaan komt vrij door hun adem, boeren en winden. We houden steeds meer vee, omdat er meer mensen ter wereld voorzien moeten worden van hun vlees en producten. Hierdoor groeit de uitstoot methaan ook. Methaan komt ook vrij bij de verbouwing van rijst en op afvalstortplaatsen. Methaan heeft daarnaast als nadeel dat het een zeer sterk broeikasgas is.

Waterdamp

Waterdamp is een broeikasgas, die ontstaat bij de verwarming van de lucht. In verwarmde lucht vind je meer waterdamp. Door de aanwezigheid van meer waterdamp wordt de warmte op aarde nog beter vastgehouden, waardoor deze warmer wordt. De nog warmere lucht kan dientengevolge nog meer waterdamp vasthouden en zo verder. Er is sprake van een typische vicieuze cirkel.

Fluorgassen en het broeikaseffect

Fluorgassen zijn de sterkste broeikasgassen. Wanneer ze in de lucht terechtkomen, kunnen ze duizend keer beter dan CO² voor opwarming van de aarde zorgen. Bekende fluorgassen zijn PFK en HFK, die voorkomen in airconditioners, koelkasten en spuitbussen. Het sterkste fluorgas is SF6, dat voorkomt in het isolatiegas van het elektriciteitsnetwerk. Vorige eeuw zijn er al afspraken gemaakt ter voorkoming van het in de lucht terechtkomen van fluorgassen. Toch eindigen ze anno 2022 nog steeds in atmosfeer door foutief afgedankte koelkasten en airco’s. De overheden zijn bezig met strenge regels hiervoor ter voorkoming van het verder weglekken van fluorgassen.

Waarom is het versterkte broeikaseffect een probleem?

Doordat er meer broeikasgassen zich in de atmosfeer bevinden, wordt de aarde meer verwarmd dan nodig is. De temperaturen stijgen op aarde, waardoor het klimaat verandert. Een klimaatverandering brengt allerlei onaangename gevolgen met zich mee, zoals een stijging van de zeespiegel, verdwijnen van de ijskappen, extremer weer en een droger wordende aarde. In de afgelopen honderd jaar is deze temperatuur al bijna een hele graden gestegen. Dit is wel minder dan verwacht, aangezien er een aanzienlijke hoeveelheid CO² in de lucht hangt.

Het klimaatbeleid

Het klimaatbeleid richt zich op het inperken van de stijging van de wereldgemiddelde temperatuur. Deze moet beperkt worden tot hoogstens twee graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële tijdperk.

Hoe kun je zelf helpen het versterkte broeikaseffect in te dammen?

Er zijn allerlei manieren waarop je zelf een steentje bij kunt dragen in de strijd tegen het versterkte broeikaseffect. Jouw keuzes hebben namelijk invloed op de hoeveelheid broeikasgassen, die je uitstoot. Denk bijvoorbeeld aan zaken als:

• Lees de Klimaatklappers eens door over wat je voor het klimaat kunt betekenen
• Meet je eigen CO² voetafdruk
• Sommige CO²-uitstoot is onvermijdelijk, maar je kunt het wel compenseren.
• Laat je oude koelkast of airco verwijderen door een professionele monteur
• Lever je oude koelkast of airco in